Świątek Alojzy (1908—1980), inżynier rolnik, profesor i rektor Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, dyrektor Instytutu Przemysłu Mleczarskiego w Warszawie.
Ur. 5 VI w Załuczu (pow. śniatyński), był synem Jana, robotnika kolejowego, i Teodory z domu Szpak.
Po ukończeniu Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi i zdaniu w r. 1928 matury podjął Ś. studia w Oddz. Rolniczym Wydz. Rolniczo-Lasowego Politechn. Lwow. Podczas studiów pracował od 1 XI 1931 do 30 XI 1932 jako zastępca asystenta w kierowanej przez Dezyderego Szymkiewicza Stacji Ekologicznej w Dublanach, działającej przy Katedrze Botaniki Ogólnej i Fizjologii Roślin. Specjalizując się w przetwórstwie płodów rolnych pod kierunkiem Aleksandra Tychowskiego, otrzymał w r. 1932 dyplom inżyniera rolnika. W l. 1932—3 uzupełniał studia na Wydz. Prawa i Administracji UJ i równocześnie odbył praktyki: hodowlaną w majątku Bełk koło Rybnika (1932—4) i mleczarsko-serowarską w Doświadczalnej Stacji Serowarskiej w Bażanowicach koło Cieszyna (1934—6). Od 1 IX 1936 przebywał na stażach: w Austrii (serowarnia w Aschbach, szkoła serowarska w Jenbach i Katedra Technologii Mleczarskiej Hochschule für Bodenkultur w Wiedniu), Szwajcarii (Doświadczalny Inst. Serowarski w Siebelfeld) i Bawarii (Doświadczalny Inst. Serów Ementalskich w Weiler). Po powrocie do kraju kierował od lipca 1937 serownią szkolną w Bażanowicach Państw. Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie, a od 1 I 1939 uczył mleczarstwa i był kierownikiem serowni w szkole rolniczej w Białokrynicy, działającej w ramach Liceum Krzemienieckiego.
Podczas okupacji niemieckiej mieszkał Ś. od r. 1940 w Warszawie i pracował kolejno jako kierownik magazynu w Związku Mleczarsko-Jajczarskim oraz urzędnik w firmie Brown—Rowiński. W r. 1941 przeniósł się do Rzeszowa, gdzie w szkole mleczarskiej kierował mleczarnią i uczył technologii serowarstwa. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej był referentem przemysłu mleczarskiego w urzędach wojewódzkich kolejno w Rzeszowie i Katowicach. W r. 1947 został kierownikiem produkcji oddziału Centralnej Spółdzielni Mleczarsko-Jajczarskiej w Chorzowie. Od t.r. należał do PPS, potem w r. 1948 został członkiem PZPR.
Równocześnie w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie prowadził Ś. od kwietnia 1946 zajęcia z technologii serowarskiej i rachunkowości. Był współorganizatorem Wydz. Mleczarskiego i w l. 1946—7 jego pierwszym dziekanem. Po połączeniu w r. 1950 tej uczelni z Wyższą Szkołą Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi i utworzeniu WSR w Olsztynie zorganizował tam od podstaw Katedrę Technologii Mleczarstwa i objął jej kierownictwo. Utworzył w Katedrze trzy zakłady: Technologii Mleka, Technologii Masła oraz kierowany przez siebie Technologii Serowarstwa i Preparatów Mleczarskich. Współorganizował olsztyńską uczelnię kolejno jako dziekan Wydz. Mleczarskiego (1950—1) i prorektor (1951—4). W l. 1954—8 sprawował funkcję rektora. Sam i ze współpracownikami prowadził badania m.in. nad nowym systemem topienia serów (wprowadzającym zamiast frakcjonowanej metody parowej system ciągły z zastosowaniem pola elektromagnetycznego) oraz nad strukturą i teksturą produktów mleczarskich w świetle spolaryzowanym i ultrafioletowym; stosując metody polarograficzne i amperometryczne, opracował też zasady kontroli rozmieszczenia cystyny w serze i zależność jej przemian od stężenia soli. Opublikował m.in. artykuły: z Janem Szurmanem Próba charakterystyki białek metodą polarograficzną („Przem. Rolny i Spożywczy” 1953 nr 7) i ze Stefanem Poznańskim Możliwości zastosowania elektroniki przemysłowej w technologii żywności (tamże 1954 nr 8). Był autorem podręcznika Technologia serowarstwa i preparatów mleczarskich. Cz. 1 (W. 1953) i współautorem skryptu Ekonomika przemysłu mleczarskiego (W. 1954). W czerwcu 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. W r. 1956 wystąpił z PZPR.
Po zakończeniu kadencji rektorskiej Ś. przeszedł w r. 1958 do Inst. Przemysłu Mleczarskiego w Warszawie; kierował tam pracownią mikrotechniki w Zakł. Biochemii, a 1 IX 1960 objął także dyrekcję Instytutu. Zajęcia ze studentami Wydz. Mleczarskiego WSR w Olsztynie prowadził do września 1962. Kontynuował badania dotyczące głównie zagadnień związanych z dojrzewaniem serów oraz możliwością zastosowania elektrotechniki przemysłowej w technologii żywności. Ich wyniki przedstawił na Międzynarodowym Kongresie Mleczarskim w Londynie (29 VI — 3 VII 1959) i w opublikowanych ze współpracownikami pracach, m.in. Wpływ tlenu na przebieg fermentacji laktozy w serze („Prace Inst. Przem. Mleczarskiego” 1961 z. 2), Ocena enzymatycznego działania podpuszczki krajowej (tamże 1963 nr 9) i Charakterystyka fizyko-chemicznych właściwości serwatki za pomocą maksimów polarograficznych („Przem. Spożywczy” 1964 nr 5). Ogółem opublikował ponad 30 prac, a także był autorem lub współautorem ośmiu patentów, m.in. na Zestaw urządzeń do topienia serów (nr 51318, 1966) i Sposób ciągłego wytwarzania podpuszczkowego sera dojrzewającego (nr 51406, 1966). Działał w Komitecie Chemii i Technologii Żywności PAN, wchodził w skład Prezydium NOT oraz przewodniczył Sekcji Mleczarskiej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego i Radzie Nadzorczej Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich. W r. 1964 ponownie wstąpił do PZPR. W r. 1968 zrezygnował z funkcji dyrektora Inst. Przemysłu Mleczarskiego, ale pracownią mikrotechniki kierował do przejścia na emeryturę 31 VII 1973. Potem, do śmierci, pracował na pół etatu w warszawskim Inst. Maszyn Spożywczych i był członkiem jego Rady Naukowej. Zmarł 27 III 1980 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Komunalnym Północnym (na Wólce Węglowej) (kw. W—IV—3—10—20). Był odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem 10-lecia Polski Ludowej.
W zawartym w r. 1941 małżeństwie z Anną Jadwigą z domu Nikisz (Nikisch) (1909—2002), bibliotekarką, miał Ś. cztery córki: Ewę, zamężną Szczęsną (ur. 1942), dziennikarkę, Krystynę Świątek Nowicką (ur. 1944), technologa żywienia, Barbarę, zamężną Uzdowską (ur. 1945), inżyniera konstrukcji mechanicznych, i Marię Świątek Piesiewicz (ur. 1947), informatyka.
Słown. techników pol. (fot.); — Achremczyk S., 60 lat Wydziału Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2005 s. 13—15 (fot.), s. 22, 28, 30—1; Dwudziestopięciolecie Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie 1950—1975, Olsztyn 1975 I, II (częściowa bibliogr. prac); Dziesięciolecie Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie 1950—1960, Olsztyn 1960 (częściowa bibliogr. prac); Kastyak L., Sylwetki rektorów ART w Olsztynie, „Biul. Nauk.” (Akad. Roln. Techn. w Olsztynie) 1991 nr 2 s. 83—5 (fot.); — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1980: „Przegl. Mleczarski” nr 3 (fot.), „Tyg. Powsz.” nr 31, „Życie Warszawy” nr 81, 88, 94; — Informacje córek Ś-ka, Ewy Szczęsnej i Krystyny Świątek Nowickiej z W.
Stanisław Tadeusz Sroka